Tuesday 24 February 2009

Βαλκανικός Δρυοκολάπτης Κέντρου Ιωαννίνων

Ο φίλος Ρήγας Τσακίρης είναι Δασολόγος MSc., Υπ. Διδάκτορας Τομέα Οικολογίας ΑΠΘ, μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, καθώς και των Oικολόγων Πράσινων - Τοπική Κίνηση Ιωαννίνων.

Είχε την καλοσύνη να μου στείλει το παρακάτω κείμενο με τις φωτογραφίες, ενημερώνοντάς με, σχετικά με τον δρυοκολάπτη που συνάντησα στα Ιωάννινα τον Μάιο του 2008. Δεν θα μπορούσα να έχω πιο έγκυρη πληροφόρηση :-) , ευχαριστώ Ρήγα !!

-------------------------------------------------------------------------------------------------
Ο δρυοκολάπτης ήταν το πιθανότερο Βαλκανικός δρυοκολάπτης παλιότερα Βαλκανοτσικλιτάρα (Dendr. syriacus), ένα πολύ ενδιαφέρον είδος πουλιού της χώρας μας και ένα από τα λίγα βαλκανικά είδη πουλιών (είδος με ανατολική εξάπλωση που δεν συναντάται στην Βόρεια και Δυτική Ευρώπη) και που πολλοί ξένοι ορνιθολόγοι το αναζητούν με μανία......ειδικά όσοι ασχολούνται με δάση και είναι από βόρειες χώρες! Πόσο μεγάλη έκπληξη θα τους έκανε να το δουν εντός της πόλης των Ιωαννίνων !!!

Το είδος αυτό (αντίθετα με τους άλλους συγγενείς του) πιστεύεται ότι εξελίχθηκε σε μεσογειακά "ανοιχτού τύπου δάση" που δεν υπάρχουν τώρα στην αρχική τους μορφή αλλά διασώζονται ως "ανθρωπογενή" ανοιχτά "βοσκοδάση", αλλά και σε υδροχαρή παραποτάμια δάση, τεχνητές φυτείες με λεύκες και κυρίως οπωρώνες, κήπους και αγροτικές περιοχές με διάσπαρτα δέντρα, έτσι πολύ συχνά κοντά ή και μέσα σε χωριά. Ένα ακόμη ιδιαίτερο και εντυπωσιακό χαρακτηριστικό του είναι ότι αντίθετα με τους συγγενείς του, του αρέσουνε πολύ τα φρούτα! Τέλος οι παρατηρήσεις στην δυτική Ελλάδα και Ήπειρο είναι ακόμη αδημοσίευτες....δηλαδή στο ένα και μοναδικό βιβλίο που έχει εκδοθεί για την εξάπλωση των ειδών πουλιών της Ελλάδας το είδος δεν περιλαμβάνεται στην περιοχή μας, κάτι που σύντομα θα αλλάξει. Είναι είδος που εξαπλώνεται και αποικίζει την Ευρώπη όπως οι Δεκοχτούρες αλλά με μικρότερο ρυθμό (δεν μειώνονται όλα τα είδη βλέπεις...).

Τον Βαλκανικό δρυοκολάπτη τον έχω παρατηρήσει σε διάφορα μέρη στα Ιωάννινα και γύρω από την λίμνη όπου έχει φωτογραφηθεί από ένα φίλο, πιστεύω ότι αυτό συμβαίνει διότι τα "παλαιά Γιάννενα" μου περιγράφονται ως μία "κηπούπολη", τι καλύτερο λοιπόν για το είδος αυτό δεδομένου μάλιστα ότι προτιμά τις αμυγδαλιές (όπου σφηνώνει στον κορμό τα αμύγδαλα για να τα σπάσει), δέντρο που υπήρχε τότε σε αφθονία (και ακόμη σώζονται μερικοί αμυγδαλεώνες).

Είμαι πολύ σκεπτικός εάν το είδος έχει βρει εναλλακτικό μέρος για να φωλιάσει, αυτό θέλει επιβεβαίωση φέτος νωρίς την άνοιξη που θα φωνάζει κιόλας χαρακτηριστικά, ενώ ακόμα πιο αμφίβολο θα είναι εάν ξανακαταφέρει να αποικήσει την περιοχή εάν εξαφανίσθηκε. Το είδος είναι πολύ σημαντικό για τα αστικά πάρκα, διότι όπως όλοι οι δρυοκολάπτες σκάβει τρύπες για να φωλιάσει, τις οποίες καταλαμβάνουν τα επόμενα έτη άλλα είδη πουλιών που χρειάζονται τρύπες για ωοτοκία (όπως ο καλόγερος και η γαλαζοπαπαδίτσα που φωλιάζουν στα πάρκα της πόλης μας). Στα πάρκα του εξωτερικού συχνά κρεμούν τεχνητές φωλιές για να προσελκύσουν αυτά τα είδη, ενώ άλλα χτίζουν μόνα τους φωλιές όπως οι φλώροι, οι σπίνοι οι κοκκινολαίμηδες, τα κοτσύφια και οι καρδερίνες, όλα αυτά τα μικρόπουλα τα συναντάς να φωλιάζουν ακόμη στο κέντρο των Ιωαννίνων (για τους Κίληλες - τα Κιρκινέζια θα σου γράψω άλλη φορά)!

Εάν λοιπόν δεν ξαναεντοπίσεις το δρυοκολάπτη σου φέτος π.χ ακόμη και σε κοντινές περιοχές όπως τα Λιθαρίτσια όπου τον έχω ακούσει και εγώ παλαιότερα, νομίζω ότι η επάνοδος του μπορεί να γίνει πλέον μόνο με την ενοποίηση των πάρκων της πόλης...κάτι που θα κάνει καλό όχι μόνο στα ιδιαίτερα πουλιά της πόλης μας αλλά και στους πολίτες της και ιδιαίτερα στα παιδιά που "τρελαίνονται" να εξερευνούν και να ανακαλύπτουν τις όμορφες πτυχές της ζωής, που εμείς συχνά τα προσπερνάμε αδιάφορα.


Ξεχωρίζει από τα άλλα είδη ασπρόμαυρων δρυοκολαπτών από το άσπρο μάγουλο που δεν κόβεται από μαύρη γραμμή (έτσι διαχωρίζεται από στον Πευκοδρυοκολάπτη, αριστερά στην προηγούμενη ανάρτηση) και έχει μεγάλα λευκά μπαλώματα στις φτερούγες και όχι λευκή πλάτη και μικρές κατά μήκος οριζόντιες λευκές κηλίδες ή μπάρες όπως ο Λευκωνώτης (δεξιά στην προηγούμενη ανάρτηση).

-------------------------------------------------------------------------------------------------

ΥΓ. 1 Μία πρώτη ενημέρωση για τους απειλούμενους Κιληλαίους – Κιρκινέζια εδώ

ΥΓ. 2 Την Δεκοχτούρα εγώ την γνωρίζω ως Δεκαοχτούρα. Μπορώ να μιμηθώ τον ήχο της, φυσώντας μέσα στις δύο κατάλληλα ενωμένες μου παλάμες. Χρησίμευε και ως συνθηματικό όταν ήμουν πιτσιρίκος, καλώντας τα παιδιά της γειτονιάς για παιχνίδι.

ΥΓ. 3 Ανυπομονώ να προμηθευτώ τον οδηγό αναγνώρισης Τα Πουλιά της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης

Sunday 22 February 2009

"Η εκπαίδευση του παιδιού" του Μπέρτραντ Ράσσελ - Μέρος 1ο

Tο βιβλίο "Η εκπαίδευση του παιδιού" του Μπέρτραντ Ράσσελ, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος 1977, απευθύνεται ειδικά στους γονείς. Όταν γράφτηκε το 1926 ("On education especially in early childhood" by Bertrand Russell ), ο φιλόσοφος είχε δύο παιδιά ηλικίας 2 και 4 ετών.

Αν και δεν παύει να τονίζει την επιρροή μητέρων και τροφών, θέλω να πιστεύω ότι η επίδραση του πατέρα έχει την ίδια βαρύτητα υπό την προϋπόθεση ότι περνάει τον ίδιο χρόνο με τα παιδιά του.

Ακολουθούν αποσπάσματα από το βιβλίο. Κενή γραμμή δηλώνει διακοπή συνέχειας, οι εμφάσεις με έντονα γράμματα δικές μου:
-----------------------------------------------------------------------------------

ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Οι Αθηναίοι και οι Κινέζοι επιθυμούσαν να χαίρονται τη ζωή, και είχαν μια αντίληψη της χαράς που εκλεπτυνόταν από μια έξοχη αίσθηση της ομορφιάς.(…)
Ένας άνετος και λεπτός σκεπτικισμός ήταν η στάση που αναμενόταν από ένα μορφωμένο ενήλικο: το καθετί μπορούσε να συζητηθεί, αλλά ήταν μικρόλογη κοινοτοπία η κατάληξη σε πολύ θετικά συμπεράσματα. Οι γνώμες έπρεπε να είναι τέτοιες που να μπορούσαν ευχάριστα να συζητηθούν κατά το γεύμα, και όχι τέτοιες που να προκαλούσαν διαμάχες μεταξύ των συνδαιτυμόνων.

Θα πάρω τέσσερα χαρακτηριστικά που μου φαίνονται ότι από κοινού σχηματίζουν τη βάση ενός ιδεώδους χαρακτήρα: ζωντάνια, θάρρος, ευαισθησία και νοημοσύνη.

Η ζωντάνια είναι ως φαίνεται πάντα παρούσα όπου υπάρχει υγεία, αλλά τείνει να υποχωρεί με το πέρασμα των χρόνων, και βαθμιαία καταλήγει στο μηδέν κατά τα γεράματα.(…)
Ανεβάζει τις χαρές και μειώνει τους πόνους. Βοηθάει την ανάπτυξη ενδιαφέροντος σε οτιδήποτε συμβαίνει, και έτσι προάγει την αντικειμενικότητα, που είναι το βασικό στοιχείο εχεφροσύνης.(…)
Προάγει επίσης τη δύναμη για σκληρή εργασία. Επιπλέον είναι μία εξασφάλιση κατά του φθόνου, γιατί καθιστά ευχάριστη την ύπαρξη του καθενός.

Το θάρρος
Ο παράλογος φόβος παίζει έναν εξαιρετικά μεγάλο ρόλο στην ενστικτώδικη συναισθηματική ζωή πλείστων ανθρώπων.(…)
Μπορεί να είναι ένα γενικό αίσθημα ότι υπάρχουν κίνδυνοι, με ορθότερο όρο «αγωνία», ή ένας ειδικός φόβος για πράγματα που δεν είναι επικίνδυνα, όπως ποντίκια ή αράχνες.(…)
Οι πλείστοι φόβοι προέρχονται είτε από εμπειρία είτε από υποβολή. Ο φόβος του σκοταδιού, π.χ., φαίνεται να οφείλεται εντελώς σε υποβολή.(…)
Αλλά ο φόβος είναι εξαιρετικά κολλητικός: τα παιδιά τον αποτυπώνουν από τους μεγαλυτέρους τους, ακόμη και όταν οι μεγαλύτεροί τους δεν αντιλαμβάνονται ότι τον έδειξαν. Τη δειλία σε μητέρες ή τροφούς γρήγορα την μιμούνται τα παιδιά μέσω υποβολής.

Όταν εξετάζουμε το γενικό θάρρος, αυτό που επιθυμείται είναι ένας συνδυασμός αυτοσεβασμού με μία απρόσωπη άποψη της ζωής.

Ας αρχίζουμε με τον αυτοσεβασμό: μερικοί άνθρωποι ζουν με τον εσωτερικό κόσμο τους, ενώ άλλοι είναι απλοί καθρέπτες εκείνου που αισθάνονται ή λέγουν οι γείτονές τους. Οι τελευταίοι δεν μπορούν ποτέ να έχουν αληθινό θάρρος: χρειάζονται το θαυμασμό των άλλων, και καταδιώκονται από το φόβο μην το χάσουν. Η διδασκαλία για «ταπεινοφροσύνη», που συνηθίσαμε να την θεωρούμε επιθυμητή, υπήρξε το μέσο για τη δημιουργία μιας διεστραμμένης μορφής του ίδιου ελαττώματος. Η «ταπεινοφροσύνη» κατέπνιξε τον αυτοσεβασμό, αλλά όχι και την επιθυμία για το σεβασμό των άλλων. Απλώς έκανε την κατ’ όνομα αυτόταπείνωση μέσο για την απόκτηση υπόληψης. Έτσι δημιούργησε υποκρισία και νόθευση του ενστίκτου.

Απρόσωπη άποψη της ζωής. Ο άνθρωπος του οποίου οι ελπίδες και οι φόβοι είναι όλοι συγκεντρωμένοι επάνω στον εαυτό του δύσκολα μπορεί να δει το θάνατο με νηφαλιότητα, αφού αυτός εξαλείφει όλο το συγκινησιακό κόσμο του.(…)
Υπάρχουν στην ανθρώπινη φύση ορισμένα πράγματα που μας κρατούν πέρα από τον εαυτό μας χωρίς προσπάθεια. Το κοινότατο όλων αυτών είναι η αγάπη, ειδικότερα η αγάπη του γονιού, που σε μερικές περιπτώσεις γενικεύεται τόσο που αγκαλιάζει όλο το ανθρώπινο γένος. Ένα άλλο είναι η γνώση. Δεν υπάρχει λόγος να υποθέσουμε ότι ο Γαλιλαίος ήταν ιδιαίτερα φιλάνθρωπος, εντούτοις έζησε για ένα σκοπό που δεν νικήθηκε με το θάνατό του. Κάποιο άλλο είναι η τέχνη. Αλλά στην πραγματικότητα κάθε ενδιαφέρον σε κάτι έξω από το καθαυτό σώμα του ανθρώπου κάνει τη ζωή του σε αυτό το βαθμό απρόσωπη. Γι’ αυτό το λόγο, όσο κι αν μπορεί να φανεί παράδοξο, ένας άνθρωπος με πλατιά και ζωηρά ενδιαφέροντα βρίσκει λιγότερη δυσκολία αποχαιρετώντας τη ζωή από εκείνη που δοκιμάζει κάποιος άθλιος υποχονδριακός του οποίου τα ενδιαφέροντα είναι δεμένα με τη δική του ασθένεια. Έτσι η τελειότητα θάρρους βρίσκεται στον άνθρωπο με τα πολλά ενδιαφέροντα, που αισθάνεται ότι το εγώ του δεν είναι παρά ένα μικρό μέρος του κόσμου, που δεν περιφρονεί πλήρως τον εαυτό του, αλλά πλήρως εκτιμά πολλά που δεν είναι δικά του. Αυτό σπάνια μπορεί να τύχει, εκτός όταν το ένστικτο είναι ελεύθερο και ο νους δραστήριος. Από την ένωση των δυο αναπτύσσεται μια κατανόηση απόψεων άγνωστη τόσο στο φιλήδονο όσο και στον ασκητή, και από μια τέτοια άποψη ο ατομικός θάνατος φαίνεται ασήμαντη περίπτωση.

Sunday 1 February 2009

Κλάδεμα – Δρυοκολάπτης σημειώσατε 1

Πέρυσι είχα την τύχη να παρακολουθώ έναν Δρυοκολάπτη [1] στο πάρκο στο Ρολόι. Ερχότανε στο γρασίδι και τα δένδρα του πάρκου, βοσκούσε, συνέλεγε έντομα, σκουλήκια, και τα πήγαινε στη φωλιά του σε δέντρο στην περίφραξη της 8ης Μεραρχίας. Επί μία ώρα καθόμουν με τη γυναίκα μου στο παγκάκι και παρακολουθούσαμε μαγεμένοι το πανέμορφο χρωματιστό πουλί να εκτελεί συστηματικά την ανωτέρω εργασία.

Με λύπη διαπίστωσα ότι το δέντρο που φώλιαζε ο Δρυοκολάπτης καθώς και δέντρα εντός του πάρκου “κλαδεύτηκαν”. Το μέρος της φωλιάς δεν υπάρχει πια.


με κόκκινο βέλος η πάλαι ποτέ θέση της φωλιάς

Από προσωπικές συζητήσεις με γεωπόνους και από δημόσιες τοποθετήσεις τους, θυμίζω την επιστολή του κ. Παππά στο φύλλο της 17.11.2007 [2], συνάγω ότι ο κ. Ανυφαντής έχει άγνοια επί του θέματος του κλαδέματος. Από τις “επιστημονικές” εξηγήσεις που δίνει κατά καιρούς, “να μην ανεβαίνουν στα μπαλκόνια οι διαρρήκτες” [3], “να φαίνεται από κάθε πλευρά το Ρολόι” [4], είναι φανερό ότι δεν διαθέτει ούτε αγάπη για το πράσινο.

Αν είχε δεν θα ξερίζωνε την πασχαλιά στα κάγκελα του Δημαρχείου. Το ιδιαίτερο μωβ χρώμα της και το μαγικό της άρωμα κάθε χρόνο σηματοδοτούσε για τους Γιαννιώτες τον ερχομό της Άνοιξης και του Πάσχα. Μα η Πασχαλιά διέπραξε το έγκλημα να πλέκει τα κλαδιά της στα κάγκελα του Δημαρχείου, έτσι και αυτή έπεσε θύμα του πριονιού του κ. Ανυφαντή.

Τώρα όλοι θαυμάζουμε ανεμπόδιστα τα έρημα κάγκελα. Το Ρόλοι το κρύβουν ακόμη κάποια δένδρα, μα ο κ. Ανυφαντής είναι αισιόδοξος ότι ακόμη και αν δεν καταστραφούν από το επιστημονικό κλάδεμα (βλέπε φωτογραφία παρακάτω) θα καταφέρει μια ημέρα να τα ξεριζώσει [4].


Το δένδρο πριν το «κλάδεμα» από το blog Βγάλτ' από μέσα σου , Εδώ (updated 06.07.09)

Έχω δει πολλές φορές τον κ. Ανυφαντή στο δρόμο να ασχολείται με υποθέσεις του Δήμου, και συμπεραίνω ότι είναι εργατικός και φιλόπονος. Μα με ότι και αν ασχολούμαστε, αν θέλουμε να το κάνουμε σωστά, χρειάζεται αγάπη και γνώση. Δυστυχώς σε ότι αφορά το πράσινο δεν διαθέτει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Ακόμη και για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους η απομάκρυνσή του από τον συγκεκριμένο τομέα του πρασίνου θα ήταν χρήσιμη, μια και η δυσφορία είναι εντονότερη στους ψηφοφόρους Γκόντα καθώς αισθάνονται συνένοχοι να στηρίζουν την παράταξη που καταστρέφει το πράσινο της πόλης μας.

ΥΓ1 Το κείμενο δημοσιεύθηκε την 29.01.09 στην εφημερίδα Ηπειρωτικός Αγώνας [5]

ΥΓ2 Και άλλες αντιδράσεις κατά το παρελθόν:
Έντονες αντιδράσεις για το ολοκληρωτικό «κλάδεμα» των δέντρων της πόλης

ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΤΑΙΣΜΑΤΟΔΙΚΕΙΟ Ο Γ. ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΠΗ ΔΕΝΤΡΩΝ

και από το ευρηματικό blog πέρα βρε, έχει Η μελέτη για τα πλατάνια του μώλου

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

[1] Δυστυχώς δεν είχαμε φωτογραφική μηχανή μαζί για να απαθανατίσουμε των δρυοκολάπτη. Από μνήμης ανήκε σε ένα από τα παρακάτω είδη Πευκοδρυοκολάπτης ή Βαλκανικός Δρυοκολάπτης ή Μεσαίος Δρυοκολάπτης ή Λευκονώτης Δρυοκολάπτης.
(UPDATE 24.02.09: Το πιθανότερο είναι να ήταν Βαλκανικός δρυοκολάπτης, περισσότερα Εδώ)



αριστερά Πευκοδρυοκολάπτης (Great Spotted Woodpecker), δεξιά Λευκονώτης Δρυοκολάπτης (White-backed Woodpecker) από wikipedia

[2] Βάλτε φρένο στον «αντιδήμαρχο με το πριόνι»!
“Η καταιγίδα ενέσκηψε και πάλι…
Η καταιγίδα που ξέσπασε την προηγούμενη χρονιά πάνω στα δέντρα της πόλης ενέσκηψε και πάλι. Η περσινή καρατόμηση των δέντρων επεκτείνεται τις ημέρες αυτές και στα λίγα δέντρα που είχαν ξεφύγει την λαίλαπα.
Όλα τα δέντρα κουτσουπιάς που στόλιζαν την οδό Δόμπολη, στο παλιό κτίριο του Πανεπιστημίου, με τα ωραία άνθη τους την Άνοιξη έχουν καρατομηθεί και αυτά σε μια μέρα. Ο «υπεύθυνος» αντιδήμαρχος Ανυφαντής με αλυσσοπρίονα και πολλούς εργάτες έκοβε τα δέντρα όπου πήγαινε το αλυσσοπρίονο του εργάτη.
Σε ερώτησή μας ποιος υποδεικνύει αυτό το είδος κλαδέματος και γιατί τα κλαδεύει έτσι, η απάντηση ήταν: «Εγώ είμαι ο Ανυφαντής και τα κλαδεύω έτσι γιατί έτσι μου γουστάρει»! Όταν του ανέφερα την ειδικότητά μου, μου απάντησε «Πήγαινε στο δρόμο σου. Δε σε ρωτάει κανένας».
Κύριε Διευθυντά, ο άνθρωπος αυτός είναι επικίνδυνος για την πόλη. Κάποια μέρα θα δούμε και τα υπέροχα τίλια της λεωφόρου Δωδώνης να έχουν την ίδια τύχη. Δεν αποκλείεται το μοντέρνο κλάδεμά του να το εφαρμόσει και στα πλατάνια του μώλου.
Επιτέλους, γιατί ο δήμαρχος δεν μπορεί να συνετίσει τον αντιδήμαρχό του; Το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο γιατί δεν παρεμβαίνει να σταματήσει την καταιγίδα, πριν εξαφανίσει όλα τα δέντρα που με τόσο ζήλο φύτεψε ο αείμνηστος Μακρής;
Με τιμή
Χρ. Π. Παππάς, γεωπόνος”

[3] Η ανθρώπινη πόλη του Ανυφαντή

[4] Αφορμή για την επιστολή μου στάθηκε το δημοσίευμα του Ηπειρωτικού Αγώνα της 27.01.09 ΚΑΙ ΤΑ ΔΕΝΔΡΑ ΣΤΟ ΡΟΛΟΙ ΕΒΑΛΕ ΣΤΟ ΜΑΤΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΥΦΑΝΤΗΣ!


[5] Η επιστολή μου δημοσιευμένη την 29.01.09 στον Ηπειρωτικό Αγώνα, σελ.3


(UPDATE 31/03/2011
Ηπειρωτικός Αγώνας, Γιώργος Απηλιώτης
Το δέντρο με το ένα κλαράκι

Δίπλα στο ρολόι της πλατείας, η απελθούσα Δημοτική αρχή μας κληροδότησε άλλο ένα οικτρό δείγμα των παρεμβάσεών της στα δένδρα της πόλης. Το άλλοτε εύρωστο δέδνρο, αφού κατακρεουργήθηκε, μετά από τρία χρόνια μετατράπηκε σ’ ένα όρθιο κούτσουρο που μετά βίας κατόρθωσε και πέταξε ένα νέο κλαράκι! Για να μην ξεχνάμε!)