Tο φεγγάρι περνάει μπροστά από τον ήλιο και έχει ακριβώς το σωστό μέγεθος ώστε να μπλοκάρει τη φωτεινή του επιφάνεια. Μία ολική ηλιακή έκλειψη. Για να την παρακολουθήσουμε το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να κανονίσουμε να βρεθούμε μέσα στη διαδρομή της ολικότητας. Την 29.03.06 η σκιά του φεγγαριού άγγιξε τη Γη στην ακτή της Βραζιλίας, διέσχισε την Αφρική, πέρασε από το Καστελόριζο για να καταλήξει στη Μογγολία. Το κέντρο της έκλειψης με τη μέγιστη διάρκεια ήταν στην έρημο της Λιβύης. Τέσσερα λεπτά και επτά δευτερόλεπτα με διάμετρο σκιάς περί τα 190 km.
Φ1. Αγορά - Τρίπολη Φ2. Τρίπολη
Λιβύη μια πετρελαιοπαραγωγός χώρα με φτωχούς κατοίκους. Υπαίθριες γιγαντοαφίσες του Καντάφι παντού και αντίστοιχες μεγάλες φωτογραφίες στους εσωτερικούς χώρους. Στους εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους σταθερά σημεία ελέγχου της αστυνομίας ανά τακτά διαστήματα. Οι είσοδοι και τα στόρια των καταστημάτων βαμμένα υποχρεωτικά πράσινα στο χρώμα της “επανάστασης”. H αλληλογραφία λαμβάνεται ανοιγμένη. Χειρότερη από το αυταρχικό καθεστώς η καταπίεση της κλειστής θρησκευτικής κοινωνίας. Οι γυναίκες κυκλοφορούν ντυμένες με φούστα μέχρι τους αστραγάλους, μακρυμάνικο και μαντίλα ή μπούργκα. Όταν άντρας επισκέπτεται το σπίτι δεν πρέπει να δει τις γυναίκες, αυτές αποσύρονται στην κουζίνα. Πλεονέκτημα κάθε θρησκείας η πλύση εγκεφάλου που ξεκινάει από μικρή ηλικία. Πέντε φορές την ημέρα προσευχή. Στο σπίτι, στο τζαμί, σε διαμορφωμένο χώρο στην αίθουσα αναμονής του αεροδρομίου, οδηγοί βγάζουν χαλάκι και προσκυνάνε στο πεζοδρόμιο, έκτακτη προσευχή μετά την έκλειψη. Στο κοράνι “υπάρχει” η απάντηση για τα πάντα και όπου υπερισχύει η θρησκεία δεν χωράει η λογική. Αν πιεις μπορεί να παρεκτραπείς - απαγορεύουμε το αλκοόλ, αν δεις γυναίκα μπορεί να την φλερτάρεις - την κλείνουμε στην κουζίνα. Καμία εμπιστοσύνη στον άνθρωπο, στη δυνατότητα επιλογής.
Έχουμε κατασκηνώσει 100 km νότια της Ζαλού (Zalu), 500 km νότια της Βεγγάζης. Μία μικρή πόλη από εκατοντάδες σκηνές έχει στηθεί στην έρημο από την κυβέρνηση. Χημικές τουαλέτες, ντους, τρεχούμενο νερό από υδροφόρες, δύο μεγάλες σαν γήπεδα μπάσκετ σκηνές - εστιατόρια. Σε απόσταση ενός χιλιομέτρου άλλοι δύο καταυλισμοί. Η έρημος μία απέραντη επίπεδη έκταση χωρίς κανένα χαρακτηριστικό σημείο. Τα είδωλα των εικόνων τρεμοπαίζουν από τη ζέστη. Αντικατοπτρισμοί του γαλάζιου ουρανού δημιουργούν την ψευδαίσθηση λιμνών.
Φ3. Αντικατοπτρισμοί Φ4. Καταυλισμός
Φ5. Τελευταίο ηλιοβασίλεμα Φ6. Στήνοντας τον εξοπλισμό - περιμένοντας
Η ημέρα της έκλειψης είναι ιδανική, καθαρότατη ατμόσφαιρα, άπνοια, δίχως το παραμικρό σύννεφο. Χαζεύουμε δύο ηλιακές κηλίδες, όλα είναι ήρεμα, περιμένουμε. Τίποτα δεν μαρτυρά για το τι θα επακολουθήσει. Γύρω στις 11:10 το φεγγάρι κάνει την εμφάνισή του στο δίσκο του ήλιου. Στις 12:00 η θερμοκρασία και το φως έχουν μειωθεί αισθητά. Ένας τόνος γκρίζου διαποτίζει τα χρώματα. Οι σκιές γίνονται κοφτερότερες, το περίγραμμα της σκιάς των δαχτύλων μου μοιάζει να είναι σχεδιασμένο με ραπιτογράφο στην άμμο. Η Αφροδίτη είναι ορατή ένα τέταρτο πριν την ολικότητα. Λίγα λεπτά πριν τις 12:26, ένας ελάχιστος μηνίσκος ήλιου παραμένει στον ουρανό. Στο έδαφος παρατηρούμε λωρίδες σκιάς, σαν σκιές κυμάτων σε αμμώδη βυθό θάλασσας. Τρέχουν προς το μέρος μας μαζί με ένα ελαφρό αεράκι από την κατεύθυνση της σκιάς. Όλο και πυκνώνουν, έχουν μεγαλύτερη ένταση και ταχύτητα. Εφόσον και το παραμικρό μέρος του ήλιου είναι ορατό όλος ο τόπος είναι φωτεινός, μα μόλις και το τελευταίο κομμάτι καλυφθεί το φως χάνεται μέσα σε δευτερόλεπτα. Δεν σκοτεινιάζει εντελώς, ο ουρανός έχει χρώμα βαθύ μπλε και βλέπουμε καθαρά γύρω μας. Χαμηλά ολόγυρα ο ορίζοντας είναι κατακόκκινος σαν να μας έχει κυκλώσει ένα ολοστρόγγυλο ηλιοβασίλεμα. Στην άκρη του ηλιακού δίσκου προς τη μεριά που κινείται η σελήνη έχει αποκαλυφθεί η κόκκινη χρωμόσφαιρα. Μοιάζει με γρασίδι που έχει πάρει φωτιά. Μία μεγάλη κόκκινη προεξοχή ξεχωρίζει καθώς και μερικές μικρότερες. Ταυτόχρονα έχει εμφανιστεί το ασημένιο στέμμα, η εξώτερη ατμόσφαιρα του ήλιου. Σχηματίζει γραμμές ακολουθώντας το μαγνητικό του πεδίο. Να ο βόρειος πόλος, να και ο νότιος. Πιο έντονο στον ισημερινό εκτείνεται σε απόσταση πολλών ηλιακών διαμέτρων. Η αδρεναλίνη έχει ανέβει κατακόρυφα, οι αισθήσεις βρίσκονται σε συναγερμό προσπαθώντας να απορροφήσουν το παράδοξο, απόκοσμο θέαμα. Οι πρώτες προεξοχές έχουν κρυφτεί από την κίνηση του φεγγαριού. Νέες κάνουν την εμφάνισή τους από την άλλη μεριά του δίσκου μαζί με την χρωμόσφαιρα. Ακριβώς με το τέλος της ολικότητας το διαμαντένιο δαχτυλίδι. Ένα μικρό μέρος της φωτόσφαιρας ξεπροβάλει μέσα από κάποια κοιλάδα στην κόψη του σεληνιακού δίσκου. Παρότι έντονα φωτεινό δεν καλύπτει εντελώς το αμυδρότερο στέμμα, το οποίο σχηματίζει ασημένιο δαχτυλίδι φωτός με το λαμπερό κομμάτι της φωτόσφαιρας να αστράφτει σαν διαμάντι στην κορυφή. Το φως επιστρέφει. Στην άμμο ξανά οι λωρίδες σκιάς μα αυτή τη φορά μοιάζουν να τρέχουν μακριά μας κυνηγώντας τη σκιά του φεγγαριού. Είκοσι λεπτά χωρίζουν τους φίλους μας στο Καστελόριζο από το μαγικό θέαμα.
Φ7. Ηλιακό Στέμμα Φ8.Πρώτο φεγγάρι μετά την έκλειψη-Βεγγάζη Φ9. Τσαλαπετεινός-Ghadames
Φ10 Υπόγεια σπίτια, οι σκιές μας-Gharian Φ11. Αμμόλοφοι -
1 comment:
Επίκαιρο, παραθέτω χωρίς σχόλια από τη σημερινή Καθημερινή
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_23/03/2011_436677
Επιλεκτική ευαισθησία
Tου Ηλια Μαγκλινη
Πριν από δύο περίπου χρόνια, είχα πάρει μια συνέντευξη από τον λιβυκής καταγωγής συγγραφέα Χισάμ Ματάρ (Hisham Matar). Αφορμή είχε σταθεί το μυθιστόρημά του «In the Country of Men» (Στη χώρα των ανδρών, κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ινδικτος). Ο Ματάρ γεννήθηκε το 1970 στη Νέα Υόρκη. Ο πατέρας του εργαζόταν στη λιβυκή αποστολή των Ηνωμένων Εθνών. Το 1973 η οικογένειά του επέστρεψε στην Τρίπολη. Οταν το 1979 το καθεστώς Καντάφι κατηγόρησε τον πατέρα του Ματάρ ως αντικαθεστωτικό, η οικογένεια κατέφυγε στο Κάιρο. Το 1986, ο 16χρονος Ματάρ μετέβη στο Λονδίνο, μαζί με τον αδελφό του, όπου ξεκίνησε σπουδές αρχιτεκτονικής.
Τα δυσάρεστα νέα ήρθαν το 1990: τα δύο αδέλφια έμαθαν από τη μητέρα τους ότι ο πατέρας τους αγνοείτο.
Πέρασαν έξι χρόνια χωρίς να γνωρίζει κανείς τι είχε απογίνει. Το 1996 έφτασαν δύο επιστολές, τις οποίες ο πατέρας είχε περάσει παράνομα από τη φυλακή, σύμφωνα με τις οποίες τον είχε απαγάγει το 1990 η μυστική αστυνομία της Αιγύπτου (του άλλου «μεγάλου» ηγέτη, του Χόσνι Μουμπάρακ), η οποία τον παρέδωσε στις λιβυκές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους τον έκλεισαν στις διαβόητες φυλακές Αμπού-Σαλίμ. Εκτοτε, σιωπή πάλι. Κανείς δεν γνωρίζει αν ο Ματάρ-πατέρας βρίσκεται στη ζωή.
Η ιστορία ήρθε στην επιφάνεια μέσα από το μυθιστόρημα που έγραψε ο Ματάρ. Κεντρικός πρωταγωνιστής ο εννιάχρονος Σουλεϊμάν, η ιστορία του οποίου είναι πανομοιότυπη με εκείνη του συγγραφέα - όπως και του πατέρα του.
Αντιγράφω από εκείνη τη συνέντευξη: «Διαβάζοντας το βιβλίο, αναρωτήθηκα: Τι ξέρουμε για τη σύγχρονη Λιβύη; Τα στοιχειώδη: το 1969, ο 27χρονος τότε Καντάφι ηγήθηκε στρατιωτικού πραξικοπήματος μέσω του οποίου καταργήθηκε η μοναρχία στη χώρα. Το 1972 απαγορεύθηκαν τα πολιτικά κόμματα και σήμερα η Λιβύη βρίσκεται στις πρώτες θέσεις των χωρών που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οπως λέει ο Χισάμ (ο οποίος ζει πάντα στο Λονδίνο) στην “Κ”: “Η Λιβύη παραμένει πολύ δύσκολο μέρος για να ζήσει κανείς. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη έχουν αποτύχει στο να πιέσουν το καθεστώς να βελτιώσει τη ζοφερή κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια χρυσή ευκαιρία χάθηκε: κυρίως για τον λιβυκό λαό που υποφέρει από το καθεστώς 32 χρόνια, αλλά και για τη Δύση, προκειμένου να επιδείξει το σθένος της στην προώθηση των αρχών της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας. Για τα κακά της Λιβύης ευθύνεται η ίδια η κυβέρνηση φυσικά, αλλά, αν μη τι άλλο, ο κοινός νους υπαγορεύει ότι συνεισφέρεις κι εσύ σε αυτό, όταν υπογράφεις συμφωνίες με αξιωματούχους τους οποίους ουδέποτε εξέλεξε ο λαός”».
Ο Ματάρ είχε εμφανιστεί πλάι στον Χάρολντ Πίντερ και τον Τομ Στόπαρντ σε μια βραδιά του Human Rights Watch. Και οι δύο μεγάλοι θεατρικοί συγγραφείς, όπως και ο νομπελίστας μυθιστοριογράφος Τζ. Μ. Κουτσί, μίλησαν επαινετικά για το βιβλίο του, το οποίο έφτασε στις τελικές λίστες του βρετανικού βραβείου Booker και του Guardian First Book Award. Επιπλέον, μεταφράστηκε σε 15 γλώσσες και εκδόθηκε σε 18 χώρες. Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε το δεύτερο μυθιστόρημά του, με παρεμφερές θέμα και πάλι: «The Anatomy of a Disappearance» (Η ανατομία μιας εξαφάνισης).
Τότε, σε άρθρο του στον Independent, ο Χισάμ ζητούσε να μάθει τι απέγινε ο πατέρας του. «Ακόμα κι αν είναι νεκρός, θέλω να ξέρω πού είναι θαμμένος», έγραφε.
Πέρυσι είχε ένα καλό νέο: κάποιος είχε δει στη φυλακή τον πατέρα του το 2002 - που σημαίνει ότι ο Ματάρ πατήρ επέζησε από τη μαζική σφαγή 1.200 πολιτικών κρατουμένων που το λιβυκό καθεστώς οργάνωσε το 1996. Υποθέτω ότι αν τελικώς ο Καντάφι ηττηθεί, ο συνομίληκός μου Χισάμ Ματάρ θα πληροφηρηθεί κάποια στιγμή αν ο πατέρας του ζει.
Η οικογενειακή ιστορία του Ματάρ είναι ενδεικτική της βαρβαρότητας που επικρατούσε έως τώρα στη Λιβύη. Είναι επίσης ενδεικτική της υποκρισίας των δυτικών καθεστώτων που συνεργάστηκαν με τον Καντάφι τελευταία, αλλά και της εγχώριας Αριστεράς, η οποία «ξύπνησε» τώρα, με τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ. Επιλεκτική ευαισθησία, ολική αναισθησία.
Post a Comment